Wat te doen bij prikkelverwerking problematiek?

Er bestaan verschillende soorten prikkelprofielen. De een is gevoelig voor prikkels, de ander juist een prikkelzoeker. Ook bestaat er nog het profiel prikkel vermijder en verminderde registratie. Wat deze profielen inhouden en welke hulpmiddelen hierbij kunnen helpen worden toegelicht in deze blog.

Prikkel gevoeligheid

Wanneer je gevoelig bent voor prikkels kunnen prikkels extra hard binnen komen. Zo kan je meer last hebben van geluiden in de omgeving, fel licht vervelend vinden en vind je het bijvoorbeeld niet prettig om aangeraakt te worden. Ook kan het voorkomen dat je niet goed kan doorslapen omdat je van ieder geluid in de nacht wakker wordt. Vaak leiden te veel prikkels tot onrust en stress. Hulpmiddelen die kunnen helpen zijn bijvoorbeeld een verzwaringsvest, een , een  of juist het voorkomen van die irritante prikkels. Bijvoorbeeld door gordijnen voor de ramen te hangen, de helderheid van een beeldscherm te verlagen of het verwijderen van etiketjes uit de kleding. Verzwaard materiaal helpt bij het kalmeren van het lichaam. Doordat er diepe druk wordt toegepast op het lichaam, krijgen de hersenen een seintje dat de omgeving veilig is. De prikkelverwerking kan hierdoor reguleren waardoor het zenuwstelsel terug naar rust keert. Mede door de rust als de continue diepe druk die op het lichaam staat, zullen andere prikkels uit de omgeving minder hard binnen komen.   

Prikkels vermijden

De kenmerken van een prikkelvermijder komen vrij overheen met iemand die gevoelig is voor prikkels. Het verschil is dat de vermijder actief gaat voorkomen dat hij geconfronteert wordt met de prikkels die hij of zei niet prettig vind. Zo zal deze persoon bijvoorbeeld bepaalde situaties of activiteiten vermijden. Het gevaar is dat deze persoon zijn wereld zo danig gaat verkleinen, dat het hem gaat beperken in het dagelijks leven of dat zijn sociale contacten verminderen. Hulpmiddelen die kunnen helpen zijn bijvoorbeeld een koptelefoon om geluiden te dempen in drukke omgevingen. Een plan opstellen op welk moment een situatie het beste betreden kan worden of het toedienen van diepe druk, zoals een zware deken of verzwaringskussen. Dit kan helpen om de persoon minder gevoelig te maken op het moment dat hij een situatie betreed die hij of zij normaal niet prettig vind.

Prikkel zoekend gedrag

Wanneer je prikkels niet zo goed registreert of verwerkt, ga je vaak uit nature extra opzoek naar prikkels om toch de prikkeldrempel te bereiken. Dit doe je bijvoorbeeld door veel in de weer te zijn, van alles aan te raken en niet stil te kunnen zitten. Voor anderen kan dit over komen als druk en vervelend gedrag, terwijl jij je best doet om alert te kunnen blijven. Hulpmiddelen die hierbij kunnen helpen zijn het toedienen van extra prikkels. Voor iemand die erg opzoek is naar prikkels zouden extra klusjes of beweeg momentjes goed kunnen helpen.Een andere manier van het versterken van de prikkels is het toedienen van diepe druk. Een verzwaringsdeken kan helpen bij het beter inslapen op het moment dat het lichaam nog veel onrust ervaart. Een verzwaringsvest of een verzwaringskussen kan helpen bij het beter concentreren en stil blijven zitten. Doordat er continu prikkels worden gegeven door middel van diepe druk, heeft het lichaam minder behoefte om zelf actief opzoek te gaan naar prikkels. Daarbij wordt ook de prikkeldrempel behaald en is de persoon in staat om zich goed te concentreren.

Verminderde prikkelregistratie

Wanneer prikkels niet goed binnen komen en je niet de behoefte hebt om actief meer prikkels te gaan zoeken, kan je afwezig overkomen voor de buitenwereld. Ook kan het zijn dat je pas laat reageert, gesprekken niet goed kunt volgen of niet goed mee kan komen op school. Ook dit kan vervelend zijn voor jezelf of voor een ander.  Iemand die niet actief opzoek gaat naar prikkels kan baat hebben bij het versterken van de prikkels door bijvoorbeeld een opdracht extra duidelijk uit te leggen.